Niet bezuinigen, maar staatsbezittingen zoals ABN Amro in de verkoop doen. Dat is het advies van werkgeversvoorman Bernard Wientjes. Helaas lost dat niets op.

Een Griekse aanpak. Daarvoor pleitte voorzitter Bernard Wientjes van werkgeversorganisatie VNO-NCW donderdag in De Volkskrant. Verkoop van staatsbezittingen is volgens de werkgeversvoorzitter een betere optie om de staatsschuld en het begrotingstekort te drukken, dan zes miljard extra bezuinigen.

Echt?

Brussel staat boekhoudtruc niet toe

In zijn enthousiasme om ABN Amro, SNS Reaal, verzekeraar ASR, een stukje van handelsbedrijf Gasunie of netwerkbeheerder Tennet af te stoten, doet Wientjes net of je de Europese regels rond begrotingstekorten kunt negeren. Dat is wel heel makkelijk geredeneerd.

Op de eerste plaats is het praktisch uitgesloten dat eurocommissaris Olli Rehn toestaat, dat het begrotingssaldo van een land door een eenmalige meevaller tijdelijk wordt opgepoetst. Dus als er met de verkoop van staatsdeelnemingen een paar miljard binnen komt, mag je dat niet verwerken in het zogenoemde EMU-saldo. In die zin is het verkopen van staatszilver dus sowieso geen alternatief voor structurele bezuinigingen van 6 miljard euro.

Zes miljard bezuinigen

De zes miljard euro aan besparingen is gebaseerd op prognoses voor volgend jaar. Onder meer het Centraal Planbureau becijfert dat Nederland zonder extra ingrepen afstevent op een begrotingstekort van 3,7 procent in 2014. Dit betekent dat de staat pakweg 22 miljard euro meer uitgeeft dan er binnenkomt.

Verhoog je belastingen of verlaag je uitgaven met structureel 6 miljard euro, dan daalt het tekort als percentage van het bruto binnenlands product richting de drie procent.

Nadeel is dat hogere belastingen en bezuinigingen op de korte termijn de koopkracht en bereidheid tot consumptieve uitgaven kunnen dempen, wat een drukkend effect heeft op de economische groei. Daar is Wientjes terecht beducht voor. Vraag is echter wat er gebeurt als je 'tafelzilver'  gaat verkopen.

Verkoop ABN Amro en ASR

Uit het Financieel Jaarverslag van het Rijk blijkt dat er eind vorig jaar nog voor 50 miljard euro aan staatsdeelnemingen in de boeken stond, als gevolg van steunoperaties sinds 2008.  Dan gaat het om  steun aan banken (ABN Amro, ING, SNS Reaal) en vorderingen op IJsland (Icesave) en Griekenland.

Het meest interessant is om te kijken naar wat er gebeurt als je ABN Amro en ASR probeert te verkopen. ABN Amro en verzekeraar ASR staan samen voor 28 miljard euro in de boeken, waar nog een overgenomen lening aan het voormalig Fortis van 3,75 miljard euro bijkomt.

Verzekeraar ASR is in beginsel een gezond bedrijf, maar had afgelopen jaar wel last van toegenomen claims bij de schadeverzekeringen, mede door de economische crisis. De nettowinst kwam afgelopen jaar uit op 255 miljoen euro.

Ook ABN Amro voelt de economische crisis. Door de zwakke huizenmarkt en druk op bedrijven moet de bank scherp letten op de voorzieningen die ze moeten maken voor eventuele wanbetaling. Afgelopen jaar boekte ABN Amro door scherp op de kosten te letten wel een verbetering van de winst exclusief reorganisatiekosten, die uitkwam op 1.285 miljoen euro.

Stel dat ABN Amro en ASR samen structureel 1,6 miljard euro winst kunnen maken. Dan waardeer je de bank en de verzekeraar ruimhartig op tien keer de jaarwinst. Dan zou verkoop de staat 16 miljard euro opleveren.

Dat levert ten opzichte van de 28 miljard euro waarvoor ABN Amro en ASR in de boeken staan een fors verlies op  - het 'eigen vermogen' van de BV Nederland daalt. Maar je kunt met de contante opbrengsten wel staatsschuld aflossen, zoals Wientjes in De Volkskrant aangeeft.

Wientjes schenkt klein bier

De effecten op het begrotingstekort zijn echter marginaal. Voor het begrotingstekort mag je namelijk slechts rekening houden met inkomsten uit bezittingen zoals dividend en kosten van leningen zoals de rentelasten.

ABN Amro en ASR keerden afgelopen jaar samen 338  miljoen euro dividend uit. Dit jaar wil ABN Amro dit bedrag fors verlagen, omdat de bank zijn kapitaalbuffers moet versterken. Als Nederland de staatsschuld met 16 miljard euro zou verlagen met verkoop van ABN en ASR  en daarop 2 procent rente per jaar uitspaart, komt dat neer op 320 miljoen euro lagere rentelasten.

Bij lagere dividenduitkeringen zou er een voordeel van enkele tientallen tot zo'n 100 miljoen euro kunnen ontstaan. Dat voordeel is immers de uitgespaarde rentelasten min het dividend dat je misloopt. Dat is klein bier afgezet tegen de zes miljard euro die Nederland moet zien te vinden om het begrotingstekort omlaag te brengen. Wientjes onorthodoxe suggestie levert dus bar weinig op.

Daarbij zou je van een ondernemersbaas verwachten dat hij ook gevoel heeft voor timing. Op de verkoop van ABN Amro zal de staat waarschijnlijk altijd een miljardenverlies lijden. Maar als je over een paar jaar, als het economische tij keert, één of twee miljard meer kan krijgen, waarom zou je dan overhaast tot verkoop overgaan?

 

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl